Australia đã ký một thỏa thuận “quan trọng nhất” ở Thái Bình Dương trong lịch sử của mình với quốc gia đảo nhỏ Tuvalu, Thủ tướng Anthony Albanese nói sau khi ký hiệp ước cung cấp hỗ trợ về khí hậu, kinh tế và an ninh.
Thỏa thuận này sẽ mở đường cho công dân Tuvalu đến Úc khi mối đe dọa của biến đổi khí hậu ngày càng trầm trọng, Albanese nói vào thứ Sáu tại cuộc họp báo ở Quần đảo Cook, bên cạnh Thủ tướng Tuvalu Kausea Natano. Nó cũng sẽ cung cấp an ninh cho quốc gia Thái Bình Dương này trong trường hợp xảy ra thảm họa nhân đạo hoặc xung đột.
Theo hiệp ước Falepili, như tên gọi của hiệp ước, Canberra sẽ cung cấp một lộ trình đặc biệt cho 280 công dân Tuvalu mỗi năm đến Úc. Theo visa này, họ sẽ có quyền học tập, làm việc hoặc sống ở Úc.
“Đây là một thỏa thuận mang tính đột phá,” Albanese nói. “Liên minh Úc-Tuvalu Falepili sẽ được coi là một ngày quan trọng mà Úc thừa nhận rằng chúng tôi là một phần của gia đình Thái Bình Dương.”
Một nghiên cứu của NASA công bố vào tháng 8 cho thấy rằng phần lớn diện tích đất của Tuvalu, cùng với một số cơ sở hạ tầng quan trọng của quốc gia Thái Bình Dương này, sẽ nằm dưới mực triều trung bình vào năm 2050 nếu biến đổi khí hậu tiếp tục diễn ra như dự kiến.
Hiệp ước này là thành công lớn nhất cho đến nay trong nỗ lực ngoại giao mới của Úc ở Thái Bình Dương trong 18 tháng qua, đồng thời là lần đầu tiên Canberra ký kết thỏa thuận như vậy trong khu vực. Cả Mỹ và New Zealand trước đây cũng đã ký các hiệp ước tương tự với các quốc gia Thái Bình Dương.
Úc và Mỹ đã bị sốc khi Quần đảo Solomon thông báo vào đầu năm 2022 rằng họ đã ký thỏa thuận an ninh với Trung Quốc. Đáp lại, Washington và Canberra đã mở rộng ngoại giao của họ ở Thái Bình Dương một cách đáng kể.
Phát biểu cùng với Albanese, Thủ tướng Tuvalu Natano nói rằng nước của ông đã liên lạc với Úc để yêu cầu ký kết hiệp ước. “Sự hợp tác này đứng như một tia hy vọng,” ông nói, mô tả nó là một “bước tiến lớn” trong ổn định khu vực và bền vững.
Hiệp ước này chưa chính thức có hiệu lực, nhà lãnh đạo Úc cho biết, và cần được hai chính phủ phê chuẩn. Như một phần của hiệp ước, Úc sẽ cung cấp hỗ trợ an ninh cho Tuvalu để ứng phó với thảm họa thiên nhiên lớn, đại dịch y tế và trong trường hợp có đe dọa an ninh.
Cả hai nhà lãnh đạo đều phát biểu ngay sau khi kết thúc 24 giờ hội đàm căng thẳng với các nhà lãnh đạo Thái Bình Dương khác tại đảo Aitutaki, trong đó thảo luận về khí hậu, vấn đề hạt nhân và an ninh.